Agniveer Vayu Maths Notes
рд╣िंрджी рдоाрдз्рдпрдо рдХे рдЫाрдд्рд░ों рдХे рд▓िрдП рдХ्рд╡ांрдЯिрдЯेрдЯिрд╡ рдПрдк्рдЯीрдЯ्рдпूрдб рдХे рдкूрд░्рдг рдиोрдЯ्рд╕
DeepSeek AI рдХे рд╕ाрде рдЕрдкрдиी рддैрдпाрд░ी рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджें!
24/7 рдЙрдкрд▓рдм्рдзрддा, рддुрд░ंрдд рд╕рдоाрдзाрди, рдФрд░ рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди
рд╕ंрдЦ्рдпा рдкрдж्рдзрддि (Number System)
рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕ूрдд्рд░:
рднाрдЬ्рдпрддा рдиिрдпрдо:
- 2 рд╕े рднाрдЬ्рдпрддा: рдЕंрддिрдо рдЕंрдХ рд╕рдо рд╣ो
- 3 рд╕े рднाрдЬ्рдпрддा: рдЕंрдХों рдХा рдпोрдЧ 3 рд╕े рд╡िрднाрдЬ्рдп рд╣ो
- 4 рд╕े рднाрдЬ्рдпрддा: рдЕंрддिрдо рджो рдЕंрдХों рд╕े рдмрдиी рд╕ंрдЦ्рдпा 4 рд╕े рд╡िрднाрдЬ्рдп рд╣ो
- 5 рд╕े рднाрдЬ्рдпрддा: рдЕंрддिрдо рдЕंрдХ 0 рдпा 5 рд╣ो
- 9 рд╕े рднाрдЬ्рдпрддा: рдЕंрдХों рдХा рдпोрдЧ 9 рд╕े рд╡िрднाрдЬ्рдп рд╣ो
рдк्рд░рд╢्рдиों рдХो рд╣рд▓ рдХрд░рдиे рдХी рдЯ्рд░िрдХ:
рдЙрджाрд╣рд░рдг: 23457 рдХिрд╕рд╕े рд╡िрднाрдЬ्рдп рд╣ै?
рд╣рд▓: рдЕंрдХों рдХा рдпोрдЧ = 2+3+4+5+7 = 21
21, 3 рд╕े рд╡िрднाрдЬ्рдп рд╣ै ∴ рд╕ंрдЦ्рдпा 3 рд╕े рд╡िрднाрдЬ्рдп рд╣ोрдЧी
рдк्рд░рддिрд╢рдд (Percentage)
рдоूрд▓ рд╕ूрдд्рд░:
- рдк्рд░рддिрд╢рдд = (рдоाрди/рдХुрд▓ рдоाрди) × 100
- рд╡ृрдж्рдзि/рдХрдоी % = (рдкрд░िрд╡рд░्рддрди/рдоूрд▓ рдоाрди) × 100
- рдпрджि A, B рд╕े x% рдЕрдзिрдХ рд╣ै, рддो B, A рд╕े (x/(100+x))×100 % рдХрдо рд╣ै
- рдпрджि A, B рд╕े x% рдХрдо рд╣ै, рддो B, A рд╕े (x/(100-x))×100 % рдЕрдзिрдХ рд╣ै
рд╢ॉрд░्рдЯрдХрдЯ рдЯ्рд░िрдХ:
рдЙрджाрд╣рд░рдг: рдпрджि A, B рд╕े 20% рдЕрдзिрдХ рд╣ै, рддो B, A рд╕े рдХिрддрдиा % рдХрдо рд╣ै?
рд╣рд▓: (20/(100+20))×100 = 16.67%
рд▓ाрдн рдФрд░ рд╣ाрдиि (Profit & Loss)
рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕ूрдд्рд░:
- рд▓ाрдн = рд╡िрдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп - рдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп
- рд╣ाрдиि = рдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп - рд╡िрдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп
- рд▓ाрдн % = (рд▓ाрдн/рдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп) × 100
- рд╣ाрдиि % = (рд╣ाрдиि/рдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп) × 100
- рд╡िрдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп = рдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп × (100 + рд▓ाрдн%)/100
- рд╡िрдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп = рдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп × (100 - рд╣ाрдиि%)/100
рдЙрджाрд╣рд░рдг:
рдЙрджाрд╣рд░рдг: рдПрдХ рд╡рд╕्рддु рдХो 500 рд░ुрдкрдпे рдоें рдЦрд░ीрджрдХрд░ 600 рд░ुрдкрдпे рдоें рдмेрдЪा рдЧрдпा। рд▓ाрдн рдк्рд░рддिрд╢рдд рдХ्рдпा рд╣ै?
рд╣рд▓: рд▓ाрдн = 600 - 500 = 100 рд░ुрдкрдпे
рд▓ाрдн % = (100/500) × 100 = 20%
рд╕ाрдзाрд░рдг рдм्рдпाрдЬ (Simple Interest)
рд╕ूрдд्рд░:
- SI = (P × R × T)/100
- рдоिрд╢्рд░рдзрди = P + SI
- P = (SI × 100)/(R × T)
- R = (SI × 100)/(P × T)
- T = (SI × 100)/(P × R)
рдЬрд╣ाँ: P = рдоूрд▓рдзрди, R = рдм्рдпाрдЬ рджрд░, T = рд╕рдордп
рдк्рд░ैрдХ्рдЯिрд╕ рдк्рд░рд╢्рди:
рдЙрджाрд╣рд░рдг: 5000 рд░ुрдкрдпे рдХा 3 рд╡рд░्рд╖ рдХे рд▓िрдП 5% рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рджрд░ рд╕े рд╕ाрдзाрд░рдг рдм्рдпाрдЬ рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा?
рд╣рд▓: SI = (5000×5×3)/100 = 750 рд░ुрдкрдпे
рдФрд╕рдд (Average)
рдоूрд▓ рд╕ूрдд्рд░:
- рдФрд╕рдд = рд╕рднी рдкрджों рдХा рдпोрдЧ / рдкрджों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा
- рдкрджों рдХा рдпोрдЧ = рдФрд╕рдд × рдкрджों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा
- рдирдпा рдФрд╕рдд рдЬрдм рдХोрдИ рдирдпा рдкрдж рдЬोрдб़ा рдЬाрдП = (рдкुрд░ाрдиा рдпोрдЧ + рдирдпा рдкрдж) / (рдирдИ рд╕ंрдЦ्рдпा)
- рдирдпा рдФрд╕рдд рдЬрдм рдХोрдИ рдкрдж рд╣рдЯाрдпा рдЬाрдП = (рдкुрд░ाрдиा рдпोрдЧ - рд╣рдЯाрдпा рдЧрдпा рдкрдж) / (рдирдИ рд╕ंрдЦ्рдпा)
рдЯ्рд░िрдХ:
рдЙрджाрд╣рд░рдг: 5 рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдХा рдФрд╕рдд 20 рд╣ै। рдпрджि рдПрдХ рдирдИ рд╕ंрдЦ्рдпा 30 рдЬोрдб़ рджी рдЬाрдП, рддो рдирдпा рдФрд╕рдд рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा?
рд╣рд▓: 5 рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдХा рдпोрдЧ = 5 × 20 = 100
рдирдпा рдпोрдЧ = 100 + 30 = 130
рдирдпा рдФрд╕рдд = 130 / 6 = 21.67
рдЕрдиुрдкाрдд рдФрд░ рд╕рдоाрдиुрдкाрдд (Ratio & Proportion)
рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЧुрдг:
рдпрджि a:b = c:d рддो:
- a/b = c/d
- a×d = b×c (рддिрд░्рдпрдХ рдЧुрдгрди)
- a/c = b/d
- (a+b)/b = (c+d)/d (рдпोрдЧाрдиुрдкाрдд)
- (a-b)/b = (c-d)/d (рдЕंрддрд░ाрдиुрдкाрдд)
рдЙрджाрд╣рд░рдг:
рдЙрджाрд╣рд░рдг: рдпрджि a:b = 3:4 рдФрд░ b:c = 5:6, рддो a:c рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП।
рд╣рд▓: a:b = 3:4 = 15:20 (5 рд╕े рдЧुрдгा)
b:c = 5:6 = 20:24 (4 рд╕े рдЧुрдгा)
∴ a:c = 15:24 = 5:8
рд╕рдордп рдФрд░ рдХाрд░्рдп (Time & Work)
рдоूрд▓ рд╕ूрдд्рд░:
- рдХाрд░्рдп = рд╕рдордп × рдХाрд░्рдпрдХ्рд╖рдорддा
- A рдХा 1 рджिрди рдХा рдХाрд░्рдп = 1/рд╕рдордп
- A рдФрд░ B рдХा рдПрдХ рд╕ाрде 1 рджिрди рдХा рдХाрд░्рдп = 1/A рдХा рд╕рдордп + 1/B рдХा рд╕рдордп
- рдПрдХ рд╕ाрде рдХाрд░्рдп рдкूрд░ा рдХрд░рдиे рдХा рд╕рдордп = 1 / (1/A рдХा рд╕рдордп + 1/B рдХा рд╕рдордп)
рдЯ्рд░िрдХ:
рдЙрджाрд╣рд░рдг: A рдЕрдХेрд▓े рдПрдХ рдХाрд░्рдп 10 рджिрдиों рдоें рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ B рдЕрдХेрд▓े 15 рджिрдиों рдоें। рджोрдиों рд╕ाрде рдоिрд▓рдХрд░ рдХिрддрдиे рджिрди рдоें рдкूрд░ा рдХрд░ेंрдЧे?
рд╣рд▓: A рдХा 1 рджिрди рдХा рдХाрд░्рдп = 1/10
B рдХा 1 рджिрди рдХा рдХाрд░्рдп = 1/15
рджोрдиों рдХा 1 рджिрди рдХा рдХाрд░्рдп = 1/10 + 1/15 = 3/30 + 2/30 = 5/30 = 1/6
∴ рдХाрд░्рдп рдкूрд░ा рд╣ोрдЧा = 6 рджिрдиों рдоें
рд╕рдордп, рджूрд░ी рдФрд░ рдЪाрд▓ (Time, Distance & Speed)
рд╕ूрдд्рд░:
- рдЪाрд▓ = рджूрд░ी/рд╕рдордп
- рджूрд░ी = рдЪाрд▓ × рд╕рдордп
- рд╕рдордп = рджूрд░ी/рдЪाрд▓
- рдФрд╕рдд рдЪाрд▓ = рдХुрд▓ рджूрд░ी/рдХुрд▓ рд╕рдордп
- рдХिрдоी/рдШंрдЯा рдХो рдоीрдЯрд░/рд╕ेрдХंрдб рдоें: рдХिрдоी/рдШंрдЯा × 5/18 = рдоीрдЯрд░/рд╕ेрдХंрдб
- рдоीрдЯрд░/рд╕ेрдХंрдб рдХो рдХिрдоी/рдШंрдЯा рдоें: рдоीрдЯрд░/рд╕ेрдХंрдб × 18/5 = рдХिрдоी/рдШंрдЯा
рдЯ्рд░ेрди рдк्рд░рд╢्рдиों рдХे рд▓िрдП рдЯ्рд░िрдХ:
рдЙрджाрд╣рд░рдг: 150 рдоीрдЯрд░ рд▓ंрдмी рдЯ्рд░ेрди 90 рдХिрдоी/рдШंрдЯा рдХी рдЪाрд▓ рд╕े рдЪрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै। 200 рдоीрдЯрд░ рд▓ंрдмे рдк्рд▓ेрдЯрдлॉрд░्рдо рдХो рдкाрд░ рдХрд░рдиे рдоें рдХिрддрдиा рд╕рдордп рд▓рдЧेрдЧा?
рд╣рд▓: рдЯ्рд░ेрди рдХी рдЪाрд▓ = 90 рдХिрдоी/рдШंрдЯा = 90 × 5/18 = 25 рдоीрдЯрд░/рд╕ेрдХंрдб
рдХुрд▓ рджूрд░ी = рдЯ्рд░ेрди рдХी рд▓ंрдмाрдИ + рдк्рд▓ेрдЯрдлॉрд░्рдо рдХी рд▓ंрдмाрдИ = 150 + 200 = 350 рдоीрдЯрд░
рд╕рдордп = рджूрд░ी/рдЪाрд▓ = 350/25 = 14 рд╕ेрдХंрдб
рдмीрдЬрдЧрдгिрдд (Algebra)
рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕ूрдд्рд░:
- (a+b)² = a² + 2ab + b²
- (a-b)² = a² - 2ab + b²
- a² - b² = (a+b)(a-b)
- (a+b)³ = a³ + 3a²b + 3ab² + b³
- (a-b)³ = a³ - 3a²b + 3ab² - b³
- a³ + b³ = (a+b)(a² - ab + b²)
- a³ - b³ = (a-b)(a² + ab + b²)
рдЙрджाрд╣рд░рдг:
рдЙрджाрд╣рд░рдг: рдпрджि a+b=5 рдФрд░ ab=6, рддो a²+b² рдХा рдоाрди рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП।
рд╣рд▓: (a+b)² = a² + 2ab + b²
5² = a²+b² + 2×6
25 = a²+b² + 12
a²+b² = 25-12 = 13
рдЬ्рдпाрдоिрддि (Geometry)
рдд्рд░िрднुрдЬ рдХे рдк्рд░рдХाрд░ рдФрд░ рдЧुрдг:
- рд╕рдордмाрд╣ु рдд्рд░िрднुрдЬ: рд╕рднी рднुрдЬाрдПँ рдмрд░ाрдмрд░, рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХोрдг 60°
- рд╕рдордж्рд╡िрдмाрд╣ु рдд्рд░िрднुрдЬ: рджो рднुрдЬाрдПँ рдмрд░ाрдмрд░, рджो рдХोрдг рдмрд░ाрдмрд░
- рд╡िрд╖рдордмाрд╣ु рдд्рд░िрднुрдЬ: рд╕рднी рднुрдЬाрдПँ рдЕрд╕рдоाрди, рд╕рднी рдХोрдг рдЕрд╕рдоाрди
- рдкाрдЗрдеाрдЧोрд░рд╕ рдк्рд░рдоेрдп: рд╕рдордХोрдг рдд्рд░िрднुрдЬ рдоें, рдХрд░्рдг² = рд▓ंрдм² + рдЖрдзाрд░²
рд╡ृрдд्рдд рдХे рд╕ूрдд्рд░:
- рдкрд░िрдзि = 2╧Аr
- рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ = ╧Аr²
- рд╡्рдпाрд╕ = 2r
Willer Academy рд╕्рдЯрдбी рдк्рд▓ाрди
рджैрдиिрдХ рдЕрдз्рдпрдпрди рдпोрдЬрдиा:
- рд╕ुрдмрд╣ 2 рдШंрдЯे (6:00-8:00): рдирдП рдЯॉрдкिрдХ्рд╕ рдХी рдкрдв़ाрдИ
- рджोрдкрд╣рд░ 1 рдШंрдЯे (2:00-3:00): рдкुрд░ाрдиे рдЯॉрдкिрдХ्рд╕ рдХी рд░िрд╡ीрдЬрди
- рд╢ाрдо 2 рдШंрдЯे (6:00-8:00): рдк्рд░ैрдХ्рдЯिрд╕ рдФрд░ рдоॉрдХ рдЯेрд╕्рдЯ
рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХ рд▓рдХ्рд╖्рдп:
- 5 рдирдП рдЯॉрдкिрдХ्рд╕ рдкूрд░े рдХрд░ें
- 3 рдоॉрдХ рдЯेрд╕्рдЯ рджें
- рдХрдордЬोрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдз्рдпाрди рджें
- рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХ рд░िрд╡ीрдЬрди рдЬрд░ूрд░ рдХрд░ें
рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХे рд▓िрдП рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдк्рд░рд╢्рди
рдк्рд░рд╢्рдиाрд╡рд▓ी:
- рдПрдХ рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा 35% рдпрджि 70 рд╣ै, рддो рд╕ंрдЦ्рдпा рдХ्рдпा рд╣ै?
- 15% рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдм्рдпाрдЬ рджрд░ рд╕े 2 рд╡рд░्рд╖ рдХा рдЪрдХ्рд░рд╡ृрдж्рдзि рдм्рдпाрдЬ рдФрд░ рд╕ाрдзाрд░рдг рдм्рдпाрдЬ рдХा рдЕंрддрд░ рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें рдпрджि рдоूрд▓рдзрди 1000 рд░ुрдкрдпे рд╣ै
- A рдХिрд╕ी рдХाрд░्рдп рдХो 10 рджिрди рдоें рдХрд░рддा рд╣ै, B 15 рджिрди рдоें। рджोрдиों рдоिрд▓рдХрд░ рдХिрддрдиे рджिрди рдоें рдкूрд░ा рдХрд░ेंрдЧे?
- рдПрдХ рд╡рд╕्рддु рдХो 20% рд▓ाрдн рдкрд░ рдмेрдЪा рдЧрдпा। рдпрджि рдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп 400 рд░ुрдкрдпे рдеा, рддो рд╡िрдХ्рд░рдп рдоूрд▓्рдп рдХ्рдпा рд╣ै?
- 5 рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдХा рдФрд╕рдд 25 рд╣ै। рдпрджि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╕ंрдЦ्рдпा рдоें 5 рдЬोрдб़ рджिрдпा рдЬाрдП, рддो рдирдпा рдФрд╕рдд рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा?
рд╕рдордп рдк्рд░рдмंрдзрди рдЯिрдк्рд╕:
- рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдк्рд░рд╢्рди рдХे рд▓िрдП рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рд╕рдордп рд╕ीрдоा рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░ें
- рдХрдаिрди рдк्рд░рд╢्рдиों рдкрд░ рдЕрдзिрдХ рд╕рдордп рди рдмिрддाрдПं
- рдкрд╣рд▓े рдЖрд╕ाрди рдк्рд░рд╢्рди рд╣рд▓ рдХрд░ें
- рдЕंрдд рдоें рдХрдаिрди рдк्рд░рд╢्рдиों рдкрд░ рд╡ाрдкрд╕ рдЖрдПं
Comments
Post a Comment